biuroliterackie.pl
cóż to za trudny las unicestwiam
pragnieniem jego szumu
Tymoteusz Karpowicz (1921-2005) ? poeta, prozaik, dramaturg, tłumacz; kojarzony jako jeden czołowych twórców poezji lingwistycznej (sam takim określeniom się sprzeciwiał), uznawany za autora jednego z ostatnich wielkich projektów poetyckich w XX wieku.
Urodził się we wsi Zielona. W czasie wojny uczestniczył w polskim ruchu oporu. Studiował filologię polską we Wrocławiu. Redaktor tygodnika „Nowe sygnały (zamknięty w 1957 r.). Karpowicz został później także usunięty z redakcji „Poezji” i „Odry”. Od roku 1973 przebywał na stałe za polską granicą. Od roku 1978 profesor na University of Illinois w Chicago (od 1993 r. na emeryturze).
Jego aktywność literacka była przede wszystkim odbierana w kontekście nurtu lingwistycznego w poezji, mimo że projekt Karpowicza był rozleglejszy i przekraczający dotychczasowe bariery jakościowe oraz parametry fizyczne liryki (zwłaszcza tom Odwrócone światło).
Książki:
Legendy pomorskie, 1948 – proza poetycka
Żywe wymiary, 1948 – poezje
Gorzkie źródła, 1957 – poezje
Kamienna muzyka, 1958 – poezje
Znaki równania, 1960 – poezje
W imię znaczenia, 1962 – poezje
Trudny las, 1964 – poezje
Wiersze wybrane, 1969 – poezje
Odwrócone światło, 1972 – poezje
Poezja niemożliwa. Modele Leśmianowskiej wyobraźni, 1975 – teoria poezji
Słoje zadrzewne, 1999 – poezje
Szkice:
Małe cienie wielkich czarnoksiężników. Zarejestrowane w paśmie cyfr od 797 do 7777 (pośmiertnie), 2007.
Niektóre omówienia:
Edward Balcerzan: Kręgi wtajemniczenia: czytelnik, badacz, tłumacz, pisarz. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982.
Henryk Pustkowski: „Gramatyka poezji”?. Warszawa: 1982.
Jacek Gutorow: Tymoteusz Karpowicz. Rozgałęzienie. [w:] Urwany ślad, Biuro Literackie, Wrocław 2007.
Andrzej Falkiewicz, Świat Tymoteusza Karpowicza [w:] Fragmenty o polskiej literaturze, Czytelnik, Warszawa 1982.
Podziemne wniebowstąpienie. Szkice o twórczości Tymoteusza Karpowicza, pod red. Bartosza Małczyńskiego, Kuby Mikurdy i Joanny Mueller, Biuro Literackie, Wrocław 2006.
Wyimki:
Artysta, który „nie ma swego świata”, weryfikuje realiami język, a nie świat. Ale tak weryfikując, „rozstrzygając język” posługuje się jakimś określonym typem realiów (…). Artysta taki jak sejsmograf zapisuje to wszystko, co go potrąciło. Zapisuje w języku – nie w świecie – i tak powstaje wypadkowa tych wstrząsów, „zły język” jego sztuki.
Andrzej Falkiewicz
Poezja Tymoteusza Karpowicza to projekt nie do wiary.
Jacek Gutorow