Festiwal preTEXTY 2015 WROCŁAW, KRAKÓW, WARSZAWA, POZNAŃ

Katalog PDF:

W dniach 18.05.2015 – 22.05.2015 festiwal podróżujący preTEXTY odwiedził Wrocław, Kraków, Warszawę i Poznań.
W podróż wyruszyli autorzy, którzy wydali w latach 2013-2015 książki w Fundacji na rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza: Agnieszka Kłos, Klara Nowakowska, Jacek Bierut, Darek Foks, Piotr Janicki, Karol Maliszewski, Andrzej Niewiadomski oraz goście specjalni Pablo Garcia Casado wraz z tłumaczem książki „Peryferie” Marcinem Kurkiem.

Autorom dziękujemy za wspaniałą podróż i atmosferę, partnerom projektu za wsparcie organizacyjne.

?preTEXTY? mają charakter festiwalu podróżującego. Ideą imprezy jest promowanie ambitnej literatury współczesnej. Od roku 2010 impreza związana była z miastami Dolnego Śląska. Wiosną 2015 odwiedziła 4 miasta: Wrocław, Kraków, Warszawę oraz Poznań, jesienią wyruszy w podróż po 8 miastach Dolnego Śląska: Kowary, Wałbrzych, Jawor, Legnica, Nowa Ruda, Świdnica, Bielawa oraz Strzelin. Niebawem zamieścimy szczegółowy program jesiennej edycji.

Poniżej prezentujemy materiały zarejestrowane podczas kolejnych wydarzeń.

GALERIA ZDJĘĆ:

WROCŁAW – KLIKNIJ

KRAKÓW – KLIKNIJ

WARSZAWA – KLIKNIJ

POZNAŃ – KLIKNIJ

MATERIAŁY FILMOWE:
Poznań (w ramach Festiwalu Poznań Poetów)
Klara Nowakowska, Piotr Janicki, Andrzej Niewiadomski

Pablo Garcia Casado, Marcin Kurek

Pablo Garcia Casado

Agnieszka Kłos, Jacek Bierut

Darek Foks, Karol Maliszewski

Wrocław (Tajne Komplety)

Zaproszeni goście i prezentowane książki:

„Peryferie” Pablo Garcia Casado

?Peryferie? to zestaw bezwzględnych, odartych ze złudzeń wierszy skupionych na frustrującej codzienności młodych ludzi we współczesnym kapitalizmie. Kiedy ta książka powstawała, nikt nie przewidywał kryzysu gospodarczego, ale Casado dostrzegał w pozorach hiszpańskiej prosperity, konsumpcji, propagandzie sukcesu ? pustkę i katastrofę. Dzięki temu, po nadejściu prawdziwego kryzysu, dramatów masowego bezrobocia, eksmisji, samobójstw, którymi Hiszpania żyje od kilku lat, Casado stał się kimś w rodzaju poetyckiego głosu pokolenia.

W Polsce ?Peryferie? mogą się okazać ważnym głosem w dyskusji o zaangażowaniu literatury ? ta poezja uświadamia, ile w tej materii mamy jeszcze do odrobienia.

Oszczędne, upiorne i piorunujące wiersze Casado zyskują dzięki wysokiej próby tłumaczeniu Marcina Kurka, wielokrotnie nagradzanego wrocławskiego iberysty. Książka w wysmakowanej oprawie graficznej Karoliny Wiśniewskiej.

Pablo García Casado (1972), osobny głos w hiszpańskiej poezji. Opublikował trzy książki: ?Las afueras? (1997), ?El mapa de América? (2001) i ?Dinero? (2007, wyd. polskie ?Pieniądze?, 2011, przeł. Marcin Kurek). Mieszka w Kordobie.

Marcin Kurek (1970) ? polski iberysta, poeta i tłumacz. Za tłumaczenie 62 wierszy Joana Brossy otrzymał Nagrodę ?Literatury na Świecie? (2006). Wykłada literaturę hispanoamerykańską na Uniwersytecie Wrocławskim? mieszka we Wrocławiu.

„Gry w Birkenau” Agnieszka Kłos

„Gry w Birkenau” – #Wojna, #trauma, #pamięć, #humor ? za pomocą tych hashtagów można spróbować opisać najbardziej istotne wątki ?Gier w Birkenau? Agnieszki Kłos, zbioru próz wydanych przez Fundację im. Tymoteusza Karpowicza. Wojna, bo jest to okoliczność tożsamościowo nie do wymazania. Trauma, ponieważ wciąż posiadamy odziedziczone ślady po Zagładzie. Pamięć, bo jest tak obciążona historią i przepełniona fikcją, że nie można jej ufać. I humor, który objawia się czasami w najbardziej nieodpowiednim momencie.

Agnieszka Kłos ? studiowała m.in. historię sztuki i fotografię artystyczną. Jest autorką zbioru opowiadań ?Całkowity koszt wszystkiego? (2008). Zawodowo pisze o sztuce i estetyce Holokaustu oraz jego związkach ze współczesnością. Wykłada na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, jest również dziennikarką, fotografką, krytykiem sztuki, redaguje pismo ?Rita Baum?. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dziedziny literatury i teatru. Mieszka we Wrocławiu.

„Niska rozdzielczość” Klara Nowakowska

„Niska rozdzielczość” składa się z premierowych tekstów pisanych w latach 2002-2012. Czy to wciąż poezja uliczna? Jeśli faktycznie nowa książka Nowakowskiej nie jest już w tej mierze, co poprzedni tytuł, zdeterminowana przez konkretny wycinek realnie istniejącej przestrzeni, nie oznacza to rezygnacji z operowania konkretem w charakterze dominującego poetyckiego narzędzia. Wręcz przeciwnie.

Wrocławska poetka wciąż z dużą werwą kondensuje, ścieśnia, zagęszcza. Jej żywiołem są wiersze spakowane do formatu nie większego niż SMS, ale dzieje się w nich więcej niż w niejednym poemacie. Lapidarne teksty Nowakowskiej mają w sobie rzadką właściwość namacalności. Pojęcia egzystują z anegdotami, niewinne obrazy okazują się zwodnicze, a zwykłe scenki z życia błyskawicznie potrafią wystrzelić na poziom meta bez używania krzykliwych, efekciarskich ? no właśnie ? metafor. Niska rozdzielczość robi to inaczej. Po cichu. Na naszych oczach. W biały dzień.

Klara Nowakowska (1978) ? opublikowała zbiory wierszy Zrosty (1999), Wodne wiersze (2002), Składnia (2004) i Ulica Słowiańska (2012). Laureatka głównej nagrody w konkursie im. Jacka Bierezina (1998) i nagrody ?Gazety Wyborczej? WARTO (2013). Książka „Niska rozdzielczość” nominowana została do finału Nagrody Poetyckiej Silesius w kategorii książka roku.

„Pornofonia” Jacek Bierut

„Pornofonię” można nazwać antyutopią, która dzieje się w Polsce w nieokreślonym czasie przyszłym. Wykreowana w tej książce ? na pierwszy rzut oka zseksualizowana do granic ? rzeczywistość jest tyle rozrachunkiem ze spuścizną Michela Houellebecqa, co historią o poszukiwaniu czystości. Bierut odświeża przy tym zapomnianą tradycję polskiej prozy, a skomplikowana fabuła zaskakuje i nie pozwala na łatwe uogólnienia czy pospieszne wnioski.

Wybuchające wulkany, wściekłe szczury, aktorzy w poszukiwaniu zagubionych protez szczękowych? Nie takiej Polski spodziewa się czytelnik. Katastrofizm Bieruta podszyty jest groteską, a cielesność pełni w tej powieści funkcję sakralną. Jak w poprzednich powieściach, tak i tutaj zwraca uwagę precyzyjna architektura narracji, w toku której odnajdziemy intrygujące odniesienia do znanych tekstów literackich. Pornofonia to również przewrotna historia o pewnej miłości. Przewrotnej, skoro ?Miłość za pieniądze to nie miłość. Pieniądze za miłość to pieniądze?.

Jacek Bierut ? ur. 1964. Prozaik, poeta. Wydał trzy tomy wierszy, ?Igła? (2002, nagrody im. Kazimiery Iłłakowiczówny i wrocławskiego oddziału SPP), ?Fizyka?, (2008) i ?Frak człowieka? (2011, nominacja do Silesiusa), oraz powieści ?PiT? (2007, nagroda Fundacji Kultury, nominacja do nagrody Cogito) i ?Spojenia (2009, nominacja do Nagrody Księgarzy ?Witryna?). Współredaktor antologii ?Rozkład jazdy, 20 lat literatury Dolnego Śląska po 1989 roku?. Publikował w ?Twórczości?, ?Odrze?, ?Czasie Kultury? i wielu innych pismach. Mieszka we Wrocławiu.

„Susza” Darek Foks

W 2012 roku Darek Foks po wieloletniej pracy nad finalnym kształtem powieści ?Kebab Meister? ? i totalną redukcją materiału, która się z tym wiązała ? skompromitował model powieści historycznej. Dwa lata później nakładem Fundacji im. Tymoteusza Karpowicza ukazuje się ?Susza?, nowa ?powieść?, która kontynuuje wyznaczony kierunek.

Foks rozwija doświadczenia narracyjne i fabularne, zdobyte podczas prac nad poprzednimi prozami. Jest w tym wyczuwalna intuicja, że literatura z obrazem nie ma wielkich szans, skoro powieść Foksa jest nie tylko osobliwą satyrą na polskie społeczeństwo, ale również krytyką narodowych narracji, które się u nas realizują w tekście ? i na ekranie. Bo i jest co punktować.

Przywykliśmy u Foksa do doskonałych dialogów i genialnie napisanych, lapidarnych szczątków fabuły; tyle ironicznych, co ponurych. Jednak jeszcze nigdy skierniewicki autor nie był tak blisko materii filmu. Swoją drogą ?Suszę? można czytać też jako kpinę z obszernych powieści w stylu Tokarczuk, Twardocha czy Dukaja. Oprawa graficzna w konwencji Gallimarda dorzuca też swoje parę groszy.

Co by nie mówić, krytycy literaccy ? a może i filmowi ? będą się przy okazji tej książki musieli napocić.

Darek Foks ? urodził się w 1966 roku w Skierniewicach. Poeta, prozaik i scenarzysta. Jest autorem m.in. ?Wierszy o fryzjerach?, ?Orcia?, ?Pizzy weselnej? i Ustaleń z Maastricht, a także współautorem szeroko omawianej książki ?Co robi łączniczka?. W 2012 opublikował powieść ?Kebab Meister?. Laureat m.in. Nagrody TVP Kultura, znalazł się wśród nominowanych do Nagrody Literackiej Gdynia. Laureat Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius.

„Wyrazy uznania” Piotr Janicki

Platon zdefiniował człowieka jako istotę dwunożną i nieopierzoną. Diogenes oskubał koguta, mówiąc: ?oto człowiek Platona?. Piotr Janicki zdeklasował ich wszystkich, dając w swojej nowej książce poetyckiej opis kosmity. W ?Wyrazach uznania? poeta z Supraśla przeinacza i przemienia coś zupełnie innego niż tylko materia (ziemska i pozaziemska). Na przykład zmienia nasze podejście do zapomnianych ?kresowych? idiomów, staropolszczyzny i pism papieskich. A przede wszystkim: do miksu tonacji serio i buffo.

Mamy tu osobliwą mieszaninę, ale nie o samą dziwność tu idzie. Janicki przypomniał nam o paru ważnych kwestiach. Po pierwsze, ?Poezja jest też zabawą?; po drugie ?slalomem między bramkami?. W tym sensie ?Wyrazy uznania? to strzał z woleja w samo okienko. Po trzecie wreszcie, ?Zdziwienie jest / jak odrąbana od prognozy pogody chmura?. Nie dziwmy się więc, że prognoza na lekturę tej książki jest wielce obiecująca.

Piotr Janicki ? poeta, ur. 1974 w Białymstoku, obecnie mieszka w Supraślu. W 2006 r. wydał tom wierszy ?Nadal aksamit?; współautor portalu ?Cyc gada?; drukował wiersze w branżowych pismach.

„Przemyśl-Szczecin” Karol Maliszewski

„Przemyśl-Szczecin” to nowa proza literackiego człowieka-orkiestry i zarazem pierwsza, która została zbudowana jak rasowy film drogi. Zamiast kabiny cadillaca mamy jednak wysłużone przedziały PKP, w roli przydrożnych mordowni występuje tu Wars, a w zastępstwie szeryfa napotkamy w tej książce kontrolera biletów.

Jest też cała formacja bohaterów ? z księdzem egzorcystą na czele ? ale Maliszewski wybiera się również w wycieczki osobiste, dzięki czemu wątki autobiograficzne tworzą mieszaninę z dziarskim żywiołem fikcji. Przemyśl-Szczecin to książka o wielu prędkościach, gdzie luźno fruwające cytaty z rzeczywistości przetykane są osobliwymi historiami ludzi, których można spotkać tylko w pociągu. A pociąg rządzi się zasadą karnawału i transgresji. Dzięki temu wymuszone rozmowy zamieniają się w pikantne dialogi, relacje między wyalienowanymi ludźmi zacieśniają się zbyt mocno, a niewinni pasażerowie wcielają się w role nieledwie degeneratów.

Karol Maliszewski (1960) ? opublikował kilka książek krytycznoliterackich, cztery książki prozatorskie oraz dziesięć zbiorów wierszy. W 2012 ukazały się jego Ody odbite, wydane przez Fundację im. Tymoteusza Karpowicza. Laureat nagród im. Barbary Sadowskiej i im. Ryszarda Milczewskiego-Bruno; za tom szkiców ?Rozproszone głosy? nominowany do Nagrody Literackiej Nike (2007). Mieszka w Nowej Rudzie.

„Pan Optico” Andrzej Niewiadomski

„Pan Optico” – poezja ?nastawiona na przedstawianie świata, nie na szybką ekspresję bohatera wierszy? ? Adam Poprawa trafnie puentuje nowy tom Adama Niewiadomskiego. Długie, zwaliste, czyste struktury; uporządkowane, gęste obrazy; ruch po dokładnie wytyczonym dukcie; komunikatywny głos lektora z offu? Autor zaprasza na dłuższą przejażdżkę, nie dając złudzeń na szybką i łatwą lekturę.

Nie oznacza to jednak przedzierania się przez hermetyczne zasieki. Poezja Andrzeja Niewiadomskiego przypomina w pewnej mierze kino drogi, z którym odbiorca zaczyna się na różne sposoby utożsamiać. Żeby to zadziałało, odbiorca i autor muszą się wpierw poznać. Czytelnik wpierw na fotelu pasażera. Niewykluczone jednak, że te zwyczajowe role ulegną zmianie, i to właśnie czytelnik przejmie kierownicę gdzieś w połowie książki.

Andrzej Niewiadomski (ur. w 1965 r.), poeta, krytyk literacki, redaktor kwartalnika ?Kresy?. Autor ośmiu książek poetyckich. Publikował w najważniejszych czasopismach literackich, tłumaczony na wiele języków. W 2013 jako pierwszy autor nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia znalazł się w finale w dwóch kategoriach: poezja i esej. Pracuje w Zakładzie Literatury Współczesnej UMCS w Lublinie. Mieszka w Lublinie.

ORGANIZATOR: