? Nie wierzę, że mój Antoś nie żyje ? powiedziała babcia.
Kuchnia pełna czarnych ciotek aż westchnęła z oburzenia na brak babcinego szacunku do słowa pisanego i krwawej pieczątki w rogu kartki. W śmierć wojenną nikt nie wątpił. Ona jedna się postawiła.
? Albo by mi się tak śnił ? mówiła ? i swoje role odgrywał i udawał tego antychrysta hitlera i dzieci rozśmieszał, ciągnął za nosy? Nie, żywy mój Antek we śnie cięgiem. Może już w drodze i wraca do domu.
Na tej niewielkiej wiosce stanowili zagadkę; wziął ją niepiśmienną, wyszukał w kościelnym chórze i poślubił, liter z książeczki do nabożeństwa nauczył. Pokochał Tolkę wysokopiersiastą, poczciwą i dorodną, z oczami jak mokre niezapominajki. Dziadek był uczony – z walizką książek zamieszkał w osobnym pokoju. Piękny, dostojny, z burzą płowych włosów, był panem i wyrocznią. Babcia po ślubie zakazała mu pracy w polu:
? Ty masz Antoś wielką, mądrą głowę, a ja silne ręce. Będziesz robił swoje, a ja swoje. Urodziła mu dwoje dzieci. Kochali je wielką miłością, ale każde kochało inaczej:
? Popatrz, Antoś – jak podzieliły się nasze dzieci ? Ircia do książek nic się nie garnie, ino pole i pole, a jaka wartka i bydło nakarmi, kurę oskubie. Za to twój Kajtuś znów krowy pogubił, boś mu książkę na łąki dał. I upilnuje taki bydląt?
Zagrabiała wtedy czerwcowe siano na łące pod lasem, w chustce nasuniętej na czoło, żeby uciec od słońca. Patrzyła tęsknie w stronę drzew i myślała o cieniu. Zobaczyła go dopiero, gdy wszedł na wydeptaną ścieżkę, w zielonym jeszcze życie.
? Wyczekałam cię Antoś – pomyślała, a on już biegł do niej przez zboże, krzycząc i echo powtarzało za nim: moja Tola, moja Tola! Babcia przyklękła i pięścią wymachując w stronę wioski krzyczała:
? A widzita, wy cholery żałobne, że wrócił? Jużeście mi Antka pochowały, opłakały i nowego
kazały szukać, a serce swoje wie.
Na te krzyki przyleciała Józia od Walczaków, a za nią Andzia Kowalikowa. Babcia spłakana, ściskałą już wychudzonego Antka i swoim zwyczajem szybko wróciłą do równowagi, bo od razu zaczęła wydawać kobietom dyspozycje:
? Lećta mi zaraz, wszystkich ludzi zwołajta,trza się nam z żywym Antkiem pogościć!
Kobiety pobiegły w stronę wioski, a babcia wzięła od dziadka ciężki, płócienny worek i trzymając za rękę, prowadziła do domu.
Mirka Szychowiak